Bruksizm – choroba cywilizacyjna XXI wieku

Objawy bruksizmu
Pierwsze objawy może zauważyć Twój partner, gdy śpisz. To właśnie wtedy schorzenie najłatwiej rozpoznać. Po czym? Po charakterystycznym zgrzytaniu zębami. Bruksizm to fachowa nazwa na mimowolne zaciskanie oraz zgrzytanie zębami. Osoba, która cierpi na tę dolegliwość zaciska szczękę nawet do 10 razy mocniej niż podczas np. jedzenia. To prowadzi do ścierania i uszkodzenia zębów, przyzębia oraz stawów skroniowo - żuchwowych. Zaburzenia równowagi w nadmiernie napiętych mięśniach żwaczowych i mimicznych, mogą być także przekazywane dalej do mięśni podpotylicznych, obręczy barkowej, mięśni przykręgosłupowych, mięśni obręczy biodrowej i dalej aż do okolic stawów skokowych. Stąd ból od głowy, przez zęby, kręgosłup, aż po stawy skokowe.

- Bruksizm to choroba, która jest obecnie palącym problemem społecznym, na którą cierpi coraz więcej pacjentów. Według niektórych badań bruksizm dotyka już ponad połowę populacji! Ale większość osób nie wie nawet, że cierpi na bruksizm albo go po prostu bagatelizuje. Zdecydowanie za mało mówi się na ten temat w przestrzeni publicznej – wyjaśnia Dr Iwona Gnach-Olejniczak, Unident Union Dental Spa, Ekspert w dziedzinie stomatologii, ortodoncji, implantologii, lekarz medycyny estetycznej certyfikowany przez American Academy of Aesthetic Medicine.

Sami także możemy stwierdzić co nam dolega przeglądając uzębienie przed lustrem. Szkliwo jest popękane, zęby starte, występują też ubytki, niezwiązane z próchnicą tzw. ubytki klinowe. Oprócz nich na powierzchniach żujących pojawiają się żółte plamki, także świadczące o erozji szkliwa. Odsłonięta zębina nie ma szans w kontakcie z bakteriami próchnicotwórczymi. Odczuwamy wówczas przeszywający ból podczas kontaktu z bodźcami takimi jak ciepłe, zimne, kwaśne posiłki. Ponadto mogą pojawiać się charakterystyczne trzaski w stawach skroniowo-żuchwowych podczas ziewania czy gryzienia, a kształt twarzy może zrobić się kwadratowy z powodu rozbudowanych mięśni żwaczy.

Przyczyny
Trudno doszukiwać się jednej przyczyny pojawiania się bruksizmu. Specjaliści wskazują ich conajmiej kilka począwszy od nadmiernego stresu i kumulowania emocji z czym boryka się dzisiejsza cywilizacja. Lekarze uważają, że zaciskanie zębów jest właśnie schorzeniem psychosomatycznym, podobnie jak np. choroba wrzodowa żołądka. Gdy się stresujemy zaczynamy w nocy zgrzytać zębami próbując w ten sposób rozładować napięcie.

Nie możemy lekceważyć także źle dopasowanych plomb, mostków, protez, koron, a przede wszystkim wad zgryzu, które mogą wywoływać bruksizm. Uważa się wręcz, że zgrzytanie to efekt zaistnienia dwóch czynników: stresu i wady zgryzu. Również braki zębowe mogą prowokować wystąpienie bruksizmu, gdy z powodu przesunięć zębów dojdzie do zaburzenia zgryzu.

Na rozwój nawykowego zgrzytania zębami wpływają także niedobory w gospodarce mineralnej. Dlatego stomatolog leczący bruksizm standardowo wysyła pacjenta na badanie krwi. Najczęściej bruksizm ma związek z niedoborami magnezu. U dzieci bruksizm jest częstym objawem owsicy oraz zakażenia lambliami. Jednak pasożyty atakują nie tylko dzieci (organizmy te nie kierują się wiekiem nosiciela) i równie dobrze mogą dostać się do organizmu osoby dorosłej.

Leczenie
Bruksim to schorzenie bardzo złożone dlatego jego leczenie również wymaga specjalnego, wieloetapowego podejścia. I nie zawsze pomoże nam jeden specjalista. Oprócz opieki gnatofizjologicznej bardzo ważna jest współpraca ze stomatologami wszystkich specjalności, a przede wszystkim ortodontami i protetykami. Często lekarze polecają zakładanie na noc specjalnej nakładki na zęby, która uniemożliwia ścieranie, wyrównanie zgryzu oraz relaks i zmianę trybu życia. Dlatego istotna jest również współpraca z neurologiem, psychologiem i terapeutą manualnym, oraz z ekspertami z wielu innych dziedzin, jeżeli pacjent cierpi na dodatkowe schorzenia.

W przypadku braków w uzębieniu bardzo ważne jest wstawienie implantów, aby odbudować brakujące zęby w poszczególnych strefach zgryzu, a tym samym znormalizować pracę stawów skroniowo-żuchwowych.

- Leczenie bruksizmu wymaga przede wszystkim uporządkowania sytuacji w jamie ustnej. Należy ustawić prawidłowo szczękę względem żuchwy oraz uporządkować zęby w triadach, następnie sprawdzić prawidłowe dopasowanie plomb i uzupełnień protetycznych – tłumaczy dr Iwona Gnach-Olejniczak.

W walce z bruksizmem stosuje się też przepisane przez dentystę ćwiczenia mięśni twarzy i szyi oraz odpowiednią dietę. Pacjenci zjadający z nerwów własne zęby uzupełniają posiłki o pokarmy bogate w magnez i inne minerały wzmacniające układ nerwowy. Warto wykonać badania pod kątem nietolerancji pokarmowych oraz sprawdzić gospodarkę mineralną – niedobory pewnych związków mogą mieć wpływ na napięcie i stres.